نهنگ سازی برای دانش بنیان‌ها

ستاری که هفته پیش استعفای خود را به رئیس‌جمهور تقدیم کرده بود، ۹ سال در دولت‌های یازدهم، دوازدهم و سیزدهم در سمت معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور حضور داشت. در طی سال‌های مدیریت او، اقتصاد دانش‌بنیان با حمایت ویژه رهبر انقلاب، به یک گفتمان ملی تبدیل شد و زیست‌بوم دانش‌بنیان کشور توانست به یک انسجام و بازدهی بالا برای پاسخگویی به نیازهای کشور برسد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ستاری در این ۹ سال، رشد و تثبیت زیست‌بوم فناوری و نوآوری را در دستور کار خود قرار داد و تا مرداد ماه سال جاری ۷ هزار و ۸۷ مجموعه دانش‌بنیان در کشور فعالیت داشتند.عددی که در ابتدا شاید تنها به اندازه انگشتان دو دست بود.
در این میان، دانش بنیانی‌ها اگر چه انتقادات مختلفی را بر ساختار مدیریت معاونت علمی مطرح می‌کردند اما کماکان بر این موضوع تأکید داشتند که مجموع و برایند سیاست‌ها موجب رشد شرکت‌ها در این اکوسیستم شده است.
گام بعدی برای رشد اکوسیستم دانش‌بنیان در ایران چیست؟ اگرچه کارشناسان ظهور شرکت‌های بزرگ موسوم به «نهنگ‌ها» را برای زیر چتر گرفتن شرکت‌های کوچک‌تر ضروری می‌دانند اما پاسخ به این پرسش، نیازمند آسیب شناسی راهی است که پیموده شده است. به همین منظور در گفت‌وگوهایی کوتاه از کارشناسان این حوزه پرسیده‌ایم چه مسائلی در زیست بوم دانش بنیان کشور وجود دارد و برای رفع آن چه باید کرد؟ آیا با فرمول فعلی می‌توانیم به قله برسیم؟ مدیریت این زیست بوم باید چه کند؟

تحریم برای دانش بنیان‌ها نعمت است
دکتر رضا قنبری استاد دانشگاه و رئیس سابق پارک علم و فناوری خراسان رضوی مهم‌ترین مسئله دانش بنیان‌ها را نیروی انسانی، منابع مالی ، بازار و بی متولی بودن می‌داند و می‌گوید: شرکت‌های
دانش بنیان دو مشکل نیروی انسانی دارند، یکی جذب و دیگری نگه‌داشت آن. چون نخبه است و نگه داشتن او سخت است، خودش را مقایسه می‌کند با دیگران که وضعیت بهتری دارد. وی یکی دیگر از مسائل اکوسیستم دانش بنیان ایران را وابستگی اقتصاد به نفت عنوان کرد و ادامه می‌دهد: این معضل بزرگ ماست. نفت سیرتی یعنی بودجه دانش بنیان و ... اصلاً مهم نیست!چرا؟ چون نمی‌خواهم وارد فضای رقابتی بشوم. چرا نمی‌خواهم وارد بشوم؟ چون سرمایه کشور از یک جای دیگر تأمین می‌شود. چون فضای رقابتی وجود ندارد ، دانش نمی‌تواند بگوید که من ارزش افزوده دارم!
همچنین قنبری تحریم‌ها را مایه رشد دانش بنیان‌ها دانست و افزود: تحریم، فوق نعمت است برای دانش بنیان‌ها. چون مجبور می‌شویم ریسک کنیم و نمی‌توانیم خرید کنیم.
وی ورود شرکت‌های بزرگ به عرصه دانش بنیان‌ها را از ضروریات این عرصه می‌داند و آن را این‌گونه تشریح می‌کند:« اگر بخواهم انتخاب کنم بین این دو مورد که شرکت‌های کوچک را بزرگ کنم یا دور شرکت‌های بزرگ را کوچک بچینم، من اطراف بزرگ‌ها را اکوسیستم درست می‌کنم. در دنیا هم همین است.شرکت‌های کوچک گاهی در فروش محصول خود می‌مانند، اما وقتی در اتمسفر یک شرکت بزرگ باشند، این مشکل را ندارند.

صنایع خلاق جزوی از دانش بنیان‌ها
سیدمحمدحسین سجادی‌نیری، معاون دبیرسابق ستاد توسعه فناوری‌های نرم وهویت ساز معاونت علمی درباره مسائل گریبان‌گیر دانش بنیان‌ها در ایران گفت: از بین مسائل مختلفی که دانش بنیان‌ها با آن درگیر هستند، مبحث نبود حمایت از آن‌ها خیلی به چشم می‌آید. برای توجه به این موضوع بهتر است از اینجا شروع کنیم که شرکت‌های بزرگ می‌توانند لوکوموتیو شرکت‌های کوچک‌تر باشند.
شاید ما بلد نیستیم چگونه از ظرفیت این شرکت‌ها استفاده کنیم؛ مثلاً در طراحی و رسیدگی به مسائل باید بخش خصوصی در نظر گرفته شود، اما در حال حاضر جلساتی که برگزار می‌شود با حضور دولتی‌هاست که در کنار آن‌ها فقط یک نفر هم از بخش خصوصی حضور دارد.
وی افزود: در همین شاخه اگر بخواهم از موانع دیگر نام ببرم باید به نظام مجوزها، رگولیشن، تضاد منافع مدیران دولتی و رقابت بخش دولتی و خصوصی اشاره کنم. توجه داشته باشید بخش دولتی از یارانه بهره‌مند می‌شود و به همین دلیل بخش خصوصی نمی‌تواند با او رقابت کند. دولت می‌تواند با اعطای مشوق‌هایی به حمایت از دانش بنیان‌ها بپردازد؛ بخشی از این حمایت‌ها در قانون جهش تولید
دانش بنیان آمده است و تمام این خواسته‌ها باید منتج بشود به تعریف درست نقش دولت در اکوسیستم دانش بنیان کشور و اجرای درست قانون جهش دانش بنیان.
دبیرسابق ستاد توسعه فناوری‌های نرم وهویت‌ساز معاونت علمی گفت: گویا سیاست‌ها تاکنون به سمت ایجاد زیرساخت و شرایط مناسب برای شرکت‌های کوچک بوده است. منابع وسیعی برای شتاب‌دهنده‌ها و برای مراکز نوآوری و
شرکت های کوچک و... نیاز است، اما در حال حاضر باید حرکت کنیم به سمت آوردن و جذب شرکت‌های بزرگ و فعال کردن ظرفیت آن‌ها در این اکوسیستم. این یک چالش بزرگ است که ما در این بازار نهنگ نداریم. این یکی از آن اتفاقات اصلی است. ببینیم مسائلشان چیست و آن‌ها را رفع کنیم. چون شرکت‌های بزرگ می‌توانند شرکت‌های کوچک را با خود همراه کنند. متأسفانه هم شرکت‌هایی از این جنس نداریم تا با دولت صحبت کنند و هم اینکه این‌ها بیایند و شرکت‌های کوچک را زیر پر و بال بگیرند و کوچک‌ها را هدایت کنند.
سجادی وجود شفافیت در این اکوسیستم را از ضروریات دانسته و افزود: یکی از اهتمام‌های جدی در این عرصه باید مبارزه با فساد و ایجاد شفافیت باشد. اگر هزینه‌ها بخواهد به سمتی برود که تبدیل بشود به پرسنال برندینگ فلان مدیر، این رویه می‌تواند بسیار آسیب‌زننده باشد. همین مبارزه با فساد و ایجاد شفافیت، ظاهرش دانش بنیان نیست، اما بسیار مؤثر است و تأثیر مستقیم دارد. مهم‌ترین دارایی، سرمایه اجتماعی است. اگر عملکرد، حامی سرمایه اجتماعی باشد، می‌توانیم اثرگذار باشیم.
سجادی نیری همچنین «نوآوری» را بخشی از دانش بنیان بودن دانسته و در توضیح این موضوع می‌گوید: شاید بخشی از مشکلات کشور نیازی به فناوری نداشته باشد و با خلاقیت حل بشود. مسئله نوآوری مسئله مکانیسم است. دانش بنیان یک برنامه تکنولوژی بیس است و فناوری‌محور است. از این رو باید به مسئله خلاقیت هم پرداخته شود. پرداختن معاونت علمی به صنایع خلاق بر محور حمایت از صنایع فرهنگی ، در شرکت‌های نوآور و نه الزاماً فناوری‌محور مهم است. اقتصاد خلاق بحث اقتصاد آینده است و پایه اش همین صنایع خلاق است. از دید من آینده کشور در اقتصاد مقاومتی یکی از ابزارش اقتصاد خلاق و دانش بنیان است.

افسار شرکت‌های ارزیاب باید کشیده شود
محسن مولایی‌نسب کارشناس اکوسیستم دانش بنیان وجود نگاه غیر بومی در شرکت‌ها را یکی از مهم‌ترین معضلات آن‌ها دانسته و می‌گوید: بسیاری از کسانی که به‌عنوان دانش بنیان فعالیت می‌کنند، کعبه آمالشان «سیلیکون ولی» است. مثلاً شهرک پردیس اسم خودش را گذاشته سیلیکون ولی خاورمیانه. همه این‌ها نشان دهنده نگاه به خارج از ایران است. حالا ما نمی‌گوییم همه‌اش کار غلطی است، اما می‌گوییم با توجه به ظرفیت‌ها کار خوبی می‌شود انجام داد.
وی ضعف در حفظ اطلاعات محصولات
دانش بنیان‌ها در مسیر ثبت را یکی از چالشی‌ترین موضوعات این عرصه دانسته و می‌گوید: هیچ تعهد و ضمانت و قرارداد منع افشای اطلاعات وجود ندارد. من خودم در این جلسات بودم؛ فردی که برای ارزیابی می‌آمد تخصص این کار را نداشت؛ چون این کار پیمانکاری شده بود. عده‌ای پیمانکار شده بودند و ارزیابی می‌کردند و پول می‌گرفتند. وقتی این نظام غیرشفاف ایجاد می‌شود و آخرش هم می‌بینی ارزیابی توسط شرکتی انجام شده که امکان دارد با رغیب تو هم همراه شده باشد، حرفی برای گفتن نمی‌ماند.
هیچ نظام جلوگیری از افشای اطلاعات شرکت‌های دانش بنیان نه وجود دارد و نه تدبیر شده است. بنابراین امکان دارد شما اطلاعاتت سر از هر جایی در بیاورد. هیچ نظام شفافی برای تعیین رنکینگ شرکت‌های دانش بنیان وجود ندارد.
وی درباره نظام پیمانکاری ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان تصریح‌ می‌کند:نظام پیمانکاری ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان فاسد و
غیر شفاف است. تعدادی از کسانی که در معاونت علمی هستند شرکت هم دارند. خب این‌ها که نمی‌آیند شفاف سازی کنند. شرکت ارزیاب می‌گوید من سلیقه‌ام این بوده تا ایشان را رد کنم و خب شما نمی‌توانید کاری بکنید!
مولایی نسب وجود و ظهور شرکت‌های بزرگ در اکوسیستم دانش بنیان‌ها را ضروری می‌داند و می‌گوید: همه جای دنیا شرکت بزرگ‌تر، شرکت کوچک‌تر را می‌خرد. همه شرکت‌های دانش بنیان به بورس می‌روند و آنجا بورسی و بزرگ می‌شوند. یا خودشان را به شرکت‌های بزرگ‌تر می‌فروشند. نکته این است که ما شرکتی با این مفهوم یا شرکت خصوصی که بتواند حامی باشد، هنوز نداریم.

خبرنگار: هادی ذالکی

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: دانش بنیان فیروزابادی و ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهور اکوسیستم دانش بنیان شرکت های دانش بنیان دانش بنیان ها شرکت های کوچک شرکت های بزرگ معاونت علمی زیست بوم شرکت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۵۱۳۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ده فراخوان جذب سرمایه‌گذاری در جشنواره شیخ بهایی اعلام می‌شود

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، قاسم مصلحی در نشست خبری هجدهمین جشنواره ملی فن آفرینی شیخ بهایی گفت: این جشنواره از قدیمی ترین جشنواره های فناوری در کشور است و نقش مهمی در توسعه واژگان و ادبیات دانش بنیان و فن آفرینی در فرهنگ عمومی و دانشگاهی داشته است.

وی هدف اصلی این جشنواره را معرفی شرکت های دانش بنیان موفق به سرمایه گذران دانست که  در راستای اثر گذاری بیشتر اقتصاد دانش بنیان در اقتصاد کشور دنیال می شود. 

بخش تامین مالی

معمولا مردم و شرکت های بزرگ از سرمایه گزاری در شرکت های دانش بنیان که فعالیت آنها مورد داوری و ارزیابی قرار گرفته استقبال می کنند و در کمترین زمان سرمایه شرکت ها با مشارکت مردم تامین می شود و نیاز به گرفتن تسهیلات پیدا نمی کنند و در این دوره جشنواره ده طرح مهم اعلام فراخوان می شود.

وی افزود: در سال گذشته صندوق پژوهش شرکت فولاد مبارکه 1000 میلیارد تومان در تامین مالی شرکت های دانش بنیان سرمایه گذاری کرد و امسال 2000 میلیارد تومان برای این بخش در نظر گرفته است.

معرفی بخش های هجدهمین جشنواره

بخش طراحان کسب و کار

رئیس شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان گفت: بخش صاحبان کسب و کار یکی از بخش های این جشنواره است و شرکت هایی می توانند در آن شرکت کنند که اختراع و محصول خودرا تا سطح سه آمادگی تجاری سازی پیش برده و نمونه اولیه محصول را تولید کرده باشند. 9 طرح به مرحله نهایی این بخش راه یافته اند و سه طرح به عنوان برگزیده معرفی می شود.

مصلحی اضافه کرد: شرط ورود به نظام داوری در بخش طراحان کسب و کار شامل شاخص‌هایی چون فنی، قابلیت تجاری‌سازی، و آمادگی برای جذب حمایت از سرمایه‌گذار است.

بخش فن آفرینی و تجاری سازی فناوری

رئیس جشنواره شیخ بهایی گفت: هدف این بخش توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و صنعت ساز است؛ از این رو شرکت‌هایی می‌توانند در این بخش شرکت کنند که حائز  شرط نوآوری و فناوری در تولید محصول، تولید محصول و تجاری‌سازی بوده و حداقل ۵۱ درصد سهام شرکت‌ها متعلق به بخش خصوصی باشد.

وی ادامه داد: به منظور برقراری عدالت بین شرکت کنندگان، داوری‌ها در دو بخش شرکت‌های نوپا و رشد یافته به صورت مجزا انجام می‌شود. شرکت‌های نوپا شرکت‌هایی هستند که مدت عرضه محصولات به بازار ۳ سال کمتر است و شرکت‌های رشد یافته شرکت‌هایی هستند که بیش از ۳ سال محصول عرضه شده به بازار دارند. در مجموع 16 طرح به مرحله نهایی این بخش راه یافته اند.

 

مصلحی افزود: همچنین به منظور گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم دکتر محمود شیخ زین‌الدین، معاون فقید نوآوری و تجاری‌سازی معاونت علمی ریاست‌جمهوری جایزه فناوری صنعت‌ساز به برترین طرح‌های فناورانه‌ای که به مرحله تولید انبوه رسیده و بر اساس آن خط تولید یا کارخانه ایجاد شده است، اعطا می‌شود.

بخش های جانبی جشنواره

نشست های تخصصی و کارگاه آموزشی 

رئیس جشنواره هجدهم ، نشست‌های تخصصی را از دیگر برنامه‌های جنبی این رویداد عنوان کرد و گفت: در این بخش متخصصان و صاحبنظران به بحث و  تبادل  نظر می پردازند و کارگاههای آموزشی برای مدیران شرکت های دانش بنیان ، مدیران و کارشناسان پارک های علم و فناوری و سایر علاقمندان برگزار می شود.

وی افزود: نمایشگاه یکی دیگر از بخش‌های این رویداد است و در آن فناوری‌های نوظهور و آینده‌نگر، فناوری‌های صنعت ساز، رفع نیاز صنعت در دوران تحریم، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، محیط زیست، آلودگی هوا، آب و انرژی و نیازهای صنعت دارویی و مهندسی پزشکی ارائه می‌شود.

بخش فرصتهای سرمایه گذاری هجدهمین جشنواره ملی فن آفرینی شیخ بهایی

رئیس جشنواره شیخ بهایی  در توضیح این بخش گفت: این بخش به عنوان یک برنامه پویا و دائمی مذاکرات بین دو بازیگر مهم این عرصه یعنی سرمایه گذاران فعال و طراحان کسب و کار و فن آفرینان علاقه مند به جذب سرمایه و توسعه بازار را تا حصول نتیجه دنبال خواهد نمود و نتایج مذاکرات در زمان برگزاری جشنواره هجدهم اعلام خواهد شد.

 در این رویکرد ضمن ایجاد شرایط لازم برای ارائه حرفه ای و استاندارد طرح های منتخب به سرمایه گذاران و حامیان عرصه فن آفرینی فرآیند سرمایه گذاری با برگزاری مذاکرات دوجانبه (B2B) طراح و سرمایه گذار تسهیل خواهد شد.

از ویژگیهای بارز این بخش میتوان به موارد ذیل اشاره کرد

-۱ آموزش و مشاوره لازم جهت ساماندهی هرچه بهتر و مناسبتر مذاکرات سرمایه گذاری

۲ کارشناسی طرحهای قابل سرمایه گذاری

-۳- حضور سرمایه گذاران و بازرگانان مختلف داخلی و خارجی

۴- ارائه کارگاه ها و نشستهای تخصصی انتقال تجربه توسط فناوران و شرکتهای موفق داخل و خارج از کشور

۵- حضور مدیران و کارشناسان کلیدی سازمانها و مراکز مهم کشور

در این بخش با برگزاری برنامه های متنوع فناوران شناسایی شده حاضر در جشنواره در زمینه های تخصصی جهت سرمایه گذاری مستقیم از طریق تبادل سهام و سرمایه و دیگر روشها به سرمایه گذاران کارآفرین فعال کشور یا سکوهای تأمین مالی جمعی معرفی خواهند شد. بدین منظور فرصتهای سرمایه گذاری ابتدا با کمک سازمانهای تخصصی همکار جشنواره ارزیابی و سپس به جامعه سرمایه گذاران معرفی می.شوند فرصتهای سرمایه گذاری میتوانند شامل یک یا برخی  از حالتهای ایده ای نو برای ایجاد یک بنگاه اقتصادی دانش بنیان ،جدید طرح توسعه ای شرکتهای موجود و ارتقاء سطح فعالیتهای دانش بنیان این شرکتها فرصتهای تجاری و بازرگانی در حوزه تجارت محصولات دانش بنیان و سایر باشند.

بخش غیر مسابقه ای فرصتهای سرمایه گذاری شامل برنامه های مدون منسجم و پویایی به شرح زیر خواهد بود:

 ۱ - شناسایی و جذب سرمایه گذاران و سرمایه پذیران واقعی

۲- توانمند سازی سرمایه پذیران

انجام مذاکرات دوجانبه سرمایه گذار-سرمایه پذیر در رویداد پل» سرمایه گذاری جشنواره

-۴- شناسایی و معرفی جهت تأمین مالی جمعی طرح های فناورانه

انتهای پیام/